بررسی نظام روایی داستان های کوتاه در ادبیات پایداری لبنان (1982 تا 2006) بر اساس الگوی گریماس

از رویکردهای روایت شناسی ساختگرا، نشانه ـ معناشناسی ساختارهای داستانی است که چگونگی کارکرد، تولید و دریافت معنا را بررسی می کند. گریماس، بنیانگذار مکتب نشانه شناسی پاریس، با مطرح کردن نظریه معناشناسی روایت، هر داستان را دارای فرایند تحولی و نظام گفتمان روایی می داند که ناشی از کارکردهای کنشی و شَوِشی است. با توجه به این روش، پنج داستان کوتاه پایداری لبنان «لقاءٌ فی لحظه رحیلٍ، قفز فوق الزمن، موسم الهجره الی مقام العنقاء، حبل کالورید و وما تشاوون» نشانه ـ معناشناسی شده و روساخت آنها بر اساس نظام های گفتمانی و ژرف ساخت بر اساس مربع معنایی مورد تحلیل قرار گرفته است. اینگونه بر آنیم تا پاسخی برای این مسئله بیابیم که ساختار روایتی داستان های کوتاه پایداری لبنان، دارای کدام کارکرد گفتمانی است و در کدام دسته از نظام های روایی می گنجد. از آنجا که نشانه ـ معناشناسی در قالب فرایندها و ابعاد مختلف روایی و احساسی مطرح می شود، داستان های مورد مطالعه هم دارای این ویژگی ها بوده و غالبا از نظام های گفتمانی ترکیبی هوشمند و احساسی برخوردارند. داستان های «لقاءٌ فی لحظه رحیلٍ و وما تشاوون» دارای کارکرد کنشی بوده و گفتمان مسلط آنها هوشمند و کنشی است؛ البته در داستان «و ما تشاوون» نظام رخدادی هم دیده می شود. اما گفتمان مسلط در داستان «موسم الهجره الی مقام العنقاء و قفز فوق الزمن» احساسی است. داستان «حبل کالورید» هم مبتنی بر شَوِش بوده و در نظام احساسی می گنجد. بنابراین، در این داستان ها فقط کنش یا شَوِش سازنده ی معنا نیستند؛ بلکه کنش ها و شَوِش ها در جریان معناسازی متن درهم تنیده شده اند. بدین ترتیب هدف رساله، مطالعه ی فرایند معناسازی داستان های پایداری و ویژگی های روایی آنهاست تا علاوه بر اینکه سازوکارهای تولید معنا و عناصر اصلی شکل گیری معنا را به دست آوریم، چگونگی تأثیرگذاری فرایندهای شَوِشی بر فرایند معناسازی را بررسی کنیم.